08. júní 2001
Greiðslujöfnuður og erlend staða janúar-mars 2001
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri Seðlabanka Íslands nam viðskiptahallinn við
útlönd 15,6 milljörðum króna á fyrsta fjórðungi ársins samanborið við 12,6
milljarða króna halla á sama tíma í fyrra. Hallinn var þó aðeins 1,6 milljörðum
króna meiri í ár ef hann er borinn saman á föstu gengi Meðalgengi erlendra
gjaldmiðla er 11,4% hærra á fyrsta fjórðungi 2001 en árið áður miðað við
viðskiptavegna gengisvísitölu Seðlabanka Íslands.. Fjárinnstreymi mældist 11
milljarðar króna á fyrsta ársfjórðungi. Seðlabankinn tók 11,8 milljarða króna að
láni erlendis á þessu tímabili. Fjárútstreymi vegna erlendra verðbréfakaupa nam
5,9 milljörðum króna, tæpum þriðjungi þess sem það var á sama tíma í fyrra.
Beinar fjárfestingar Íslendinga erlendis námu 2 milljörðum króna og erlendar
innstæður og lán til útlanda jukust um 8 milljarða króna. Gjaldeyrisforði
Seðlabankans breyttist lítið á fyrsta fjórðungi ársins og nam 36 milljörðum
króna í lok mars 2001.
Aukinn viðskiptahalli á fyrsta fjórðungi ársins stafaði af óhagstæðari
vöruviðskiptum við útlönd og auknum vaxtagreiðslum af erlendum skuldum. Halli á
vöruskiptajöfnuði nam 7,1 milljarði króna samanborið við 5,8 milljarða króna á
sama tíma í fyrra. Að slepptri flugvél sem keypt var til landsins á fyrsta
fjórðungi þessa árs var vöruskiptahallinn í ár snöggtum minni en á sama tíma í
fyrra. Þjónustuviðskipti við útlönd voru í jafnvægi samanborið við 2,4 milljarða
króna halla í fyrra. Hlutfallslega jókst útflutningur vöru og þjónustu mun meira
en innflutningur á föstu gengi. Hreinar þáttatekjur Laun, vextir og arður af
fjárfestingu. voru neikvæðar um 8,6 milljarða króna samanborið við 4,3 milljarða
króna í fyrra. Þar munar mest um aukin vaxtagjöld af erlendum lánum.
Greiðslujöfnuður við útlönd í milljörðum
króna
|
Ársfjórðungar: |
I. |
II. |
III. |
IV. |
I. |
| |
2000 |
2000 |
2000 |
2000 |
2001 |
|
Viðskiptajöfnuður |
-12,6 |
-20,9 |
-11,5 |
-22,1 |
-15,6 |
|
Útflutningur vöru og þjónustu |
49,9 |
55,2 |
66,9 |
60,2 |
65,1 |
|
Innflutningur vöru og þjónustu |
-58,0 |
-71,7 |
-74,0 |
-74,9 |
-72,2 |
|
Þáttatekjur og framlög, nettó |
-4,5 |
-4,4 |
-4,4 |
-7,3 |
-8,5 |
|
Fjármagnsjöfnuður |
10,7 |
29,6 |
18,6 |
8,6 |
11,0 |
|
Hreyfingar án forða |
7,6 |
29,6 |
18,9 |
6,4 |
10,7 |
|
Gjaldeyrisforði (- aukning) |
3,2 |
0,3 |
-0,3 |
2,1 |
0,1 |
|
Skekkjur og vantalið nettó |
1,9 |
-8,7 |
-7,1 |
13,5 |
4,6 |
Erlendar skuldir þjóðarinnar voru um 492 milljarðar króna umfram
eignir í lok mars sl. og hafði skuldastaðan versnað, einkum vegna
viðskiptahallans við útlönd og gengislækkunar krónunnar. Sveiflur á markaðsvirði
erlendrar verðbréfaeignar hafa einnig haft mikil áhrif á erlenda stöðu
þjóðarbúsins á síðustu árum. Á meðfylgjandi yfirlitum eru ítarlegri upplýsingar
um greiðslujöfnuðinn við útlönd og erlenda stöðu þjóðarbúsins á fyrsta fjórðungi
ársins 2001 ásamt endurskoðun á tölum fyrra árs. Endurskoðun greiðslujafnaðar
fyrir árið 2000 leiddi í ljós minni halla á viðskiptajöfnuði en áður var talið
sem nemur 1,3 milljörðum króna. Vöru- og þjónustujöfnuðir bötnuðu um 2,1
milljarð króna en hreinar þáttatekjur urðu 0,8 milljörðum króna lakari en áður
var talið. Endurskoðun fjármagnshreyfinga jók fjárinnstreymi til landsins á
síðasta ári en hrein skuldastaða við útlönd lækkaði um 5'6 milljarða króna við
endurmat á beinni fjármunaeign í lok áranna 1999 og 2000.
Nánari upplýsingar veitir Jakob Gunnarsson deildarstjóri á
tölfræðisviði Seðlabanka Íslands í síma 569-9600.
Greiðslujöfnuður við
útlönd
|
Í milljónum króna |
Janúar- |
Desember |
Breyting 1 |
Janúar- |
Mars |
Breyting 1 |
| |
1999 |
2000 |
frá fyrra ári |
2000 |
2001* |
frá fyrra ári |
|
Viðskiptajöfnuður |
-42.728 |
-67.112 |
|
-12.591 |
-15.631 |
|
|
Útflutn. vöru og þjónustu ............. |
212.981 |
232.071 |
8,8% |
49.859 |
65.096 |
17,2% |
|
Innflutn. vöru og þjónustu ............ |
-241.482 |
-278.640 |
15,3% |
-57.985 |
-72.178 |
11,8% |
|
Þáttatekjur og framlög, nettó ........ |
-14.227 |
-20.543 |
44,2% |
-4.465 |
-8.549 |
71,9% |
|
Vöruskiptajöfnuður |
-22.382 |
-37.482 |
|
-5.768 |
-7.110 |
|
|
Útfluttar vörur f.o.b.
................... |
144.928 |
149.273 |
2,9% |
35.378 |
45.463 |
15,4% |
|
Innfluttar vörur f.o.b.
.................. |
-167.310 |
-186.755 |
11,5% |
-41.146 |
-52.573 |
14,7% |
|
Þjónustujöfnuður |
-6.119 |
-9.087 |
|
-2.358 |
28 |
|
|
Útflutt þjónusta alls
................... |
68.053 |
82.798 |
21,5% |
14.481 |
19.633 |
21,7% |
|
Samgöngur
...'........................ |
30.819 |
40.833 |
32,4% |
7.264 |
10.389 |
28,4% |
|
Ferðalög
.......'........................ |
16.070 |
17.967 |
11,7% |
2.340 |
2.826 |
8,4% |
|
Önnur þjónusta
......................... |
21.164 |
23.998 |
13,3% |
4.877 |
6.418 |
18,2% |
|
Innflutt þjónusta
......................... |
-74.172 |
-91.885 |
23,8% |
-16.839 |
-19.605 |
4,5% |
|
Samgöngur
...'........................ |
-25.622 |
-32.697 |
27,5% |
-6.298 |
-5.897 |
-15,9% |
|
Ferðalög
.......'......................... |
-31.487 |
-37.082 |
17,6% |
-6.719 |
-6.954 |
-7,1% |
|
Önnur þjónusta
.......................... |
-17.063 |
-22.106 |
29,4% |
-3.822 |
-6.754 |
58,7% |
|
Jöfnuður þáttatekna |
-13.502 |
-19.781 |
|
-4.272 |
-8.625 |
|
|
Tekjur
.....'.................................. |
8.615 |
12.041 |
39,6% |
2.512 |
3.200 |
14,4% |
|
Laun
...'.'.............................. |
4.901 |
5.516 |
12,4% |
1.232 |
1.272 |
-7,3% |
|
Vextir og arðgreiðslur '''.. |
3.714 |
6.525 |
75,5% |
1.280 |
1.928 |
35,3% |
|
Gjöld
.................'........................ |
-22.117 |
-31.822 |
43,7% |
-6.784 |
-11.825 |
56,5% |
|
Laun
...'.'.............................. |
-341 |
-844 |
147,2% |
-100 |
-113 |
1,5% |
|
Vextir og arðgreiðslur '''.. |
-21.776 |
-30.978 |
42,1% |
-6.684 |
-11.712 |
57,3% |
|
Rekstrarframlög |
-725 |
-762 |
|
-193 |
76 |
|
|
Fjármagnsjöfnuður |
60.386 |
67.591 |
|
10.717 |
11.005 |
|
|
Fjárframlög, nettó |
-57 |
-222 |
|
-89 |
224 |
|
|
Fjármagnshreyfingar 2 |
60.443 |
67.813 |
|
10.806 |
10.781 |
|
|
Hreyfingar án forða |
65.789 |
62.505 |
|
7.582 |
10.697 |
|
|
Bein fjárfesting, nettó
'................ |
-2.925 |
-18.036 |
|
1.385 |
-2.478 |
|
|
Innlendra aðila erlendis
............. |
-7.688 |
-30.440 |
|
285 |
-1.998 |
|
|
Erlendra aðila á Íslandi
.............. |
4.763 |
12.404 |
|
1.100 |
-480 |
|
|
Verðbréfaviðskipti, nettó
............... |
42.632 |
34.841 |
|
-16.876 |
4.074 |
|
|
Erlend verðbréf ....''.............. |
-28.136 |
-49.199 |
|
-19.676 |
-5.903 |
|
|
Innlend verðbréf
....................... |
70.768 |
84.040 |
|
2.800 |
9.977 |
|
|
Annað fjármagn, nettó
................. |
26.082 |
45.700 |
|
23.073 |
9.101 |
|
|
Eignir
................''................ |
-12.662 |
-6.898 |
|
-103 |
-8.541 |
|
|
Skuldir
..............''................ |
38.744 |
52.598 |
|
23.176 |
17.642 |
|
|
Gjaldeyrisforði |
-5.346 |
5.308 |
|
3.224 |
84 |
|
|
Skekkjur og vantalið |
-17.658 |
-479 |
|
1.874 |
4.626 |
|
|
*) Liðir til skýringar: |
|
|
|
|
|
|
|
Fjármagnshreyfingar 2 |
60.443 |
67.813 |
|
10.806 |
10.781 |
|
|
Áhættufjármagn '''................. |
-25.684 |
-75.933 |
|
-16.183 |
-7.748 |
|
|
Skuldabréf, lán o.fl.
.''.............. |
86.127 |
143.746 |
|
26.989 |
18.529 |
|
|
Seðlabankinn ........'''........... |
-5.365 |
15.912 |
|
7.933 |
11.927 |
|
|
Hið opinbera .........'''........... |
5.603 |
15.968 |
|
-2.021 |
1.544 |
|
|
Innlánsstofnanir ..'''............. |
46.684 |
70.028 |
|
24.304 |
-2.769 |
|
|
Aðrir geirar ''''''..'.... |
39.205 |
41.838 |
|
-3.227 |
7.827 |
|
|
Gengisví |
96,0 |
96,1 |
0,1% |
93,3 |
103,9 |
11,4% |
1) Breytingin er reiknuð á föstu gengi m.v.
meðalgengisvísitölu krónunnar. sitala (1994 = 100)
2) Neikvætt formerki táknar fjárútstreymi vegna
eignaaukningar eða skuldalækkunar.
|
Erlend staða þjóðarbúsins
|
|
|
|
|
|
Mars |
|
Staða í lok tímbils í ma.kr.: |
1996 |
1997 |
1998 |
1999 |
2000 |
2001* |
|
I. Erlendar eignir, alls |
87,1 |
115,2 |
152,2 |
243,9 |
318,3 |
330,9 |
|
1 Bein fjárfesting erlendis |
16,1 |
19,8 |
23,5 |
32,8 |
55,0 |
56,8 |
|
11 Eigið fjármagn |
6,6 |
9,3 |
9,7 |
16,5 |
40,1 |
40,5 |
|
12 Lán til tengdra félaga |
9,5 |
10,5 |
13,8 |
16,2 |
14,9 |
16,4 |
|
2 Erlend verðbréf |
23,0 |
40,6 |
72,5 |
138,8 |
186,3 |
186,2 |
|
21 Hlutafé |
12,2 |
28,7 |
57,5 |
124,3 |
179,7 |
179,2 |
|
22 Skuldaskjöl |
10,8 |
11,9 |
14,9 |
14,5 |
6,6 |
7,0 |
|
221 Skuldabréf . |
4,8 |
5,9 |
9,0 |
12,5 |
3,6 |
3,6 |
|
222 Peningabréf |
0,6 |
0,6 |
0,5 |
0,9 |
3,0 |
3,4 |
|
223 Afleiður |
5,4 |
5,5 |
5,4 |
1,2 |
0,0 |
0,0 |
|
3 Aðrar fjáreignir en forði |
17,3 |
27,0 |
26,6 |
36,6 |
42,8 |
51,8 |
|
4 Gjaldeyrisforði |
30,8 |
27,8 |
29,6 |
35,8 |
34,2 |
36,0 |
|
II. Erlendar skuldir, alls |
314,8 |
361,3 |
441,1 |
549,6 |
764,2 |
822,9 |
|
1 Bein fjárfesting á Íslandi |
13,2 |
23,9 |
31,7 |
34,5 |
40,8 |
40,7 |
|
11 Eigið fjármagn |
7,7 |
14,3 |
23,8 |
25,3 |
34,2 |
34,2 |
|
12 Lán frá tengdum félögum |
5,6 |
9,6 |
7,9 |
9,2 |
6,6 |
6,6 |
|
2 Innlend verðbréf |
152,5 |
152,1 |
157,6 |
227,4 |
347,7 |
357,1 |
|
21 Hlutafé |
0,1 |
0,0 |
1,0 |
4,8 |
1,5 |
1,8 |
|
22 Skuldaskjöl |
152,5 |
152,1 |
156,7 |
222,6 |
346,2 |
355,2 |
|
221 Skuldabréf |
129,7 |
132,9 |
138,5 |
181,7 |
300,0 |
309,1 |
|
222 Peningabréf |
17,8 |
13,9 |
13,0 |
39,8 |
46,3 |
46,1 |
|
223 Afleiður |
4,9 |
5,3 |
5,1 |
1,2 |
0,0 |
0,0 |
|
3 Aðrar erlendar skuldir |
149,0 |
185,3 |
251,7 |
287,7 |
375,7 |
425,2 |
|
31 Löng lán |
111,1 |
132,7 |
198,6 |
232,7 |
289,2 |
313,2 |
|
32 Skammtímaskuldir |
37,9 |
52,6 |
53,1 |
55,0 |
86,5 |
112,0 |
|
III. Hrein staða við útlönd |
-227,7 |
-246,1 |
-288,9 |
-305,7 |
-445,9 |
-492,0 |
|
1. Áhættufjármagn nettó |
15,0 |
24,6 |
48,3 |
117,8 |
192,4 |
193,5 |
|
2. Skuldabréf, lán o.fl. nettó |
-242,7 |
-270,7 |
-337,2 |
-423,5 |
-638,3 |
-685,5 |
|
21 Seðlabankinn |
31,1 |
27,9 |
26,0 |
32,2 |
18,6 |
7,3 |
|
22 Hið opinbera |
-136,7 |
-137,4 |
-135,3 |
-138,1 |
-166,5 |
-173,0 |
|
23 Innlánsstofnanir |
-37,7 |
-54,8 |
-94,1 |
-145,2 |
-328,8 |
-338,1 |
|
24 Aðrir geirar |
-99,4 |
-106,3 |
-133,9 |
-172,3 |
-160,5 |
-181,8 |
|
Gengi Bandaríkjadals |
66,71 |
71,98 |
69,32 |
72,35 |
84,47 |
91,13 |
|
IV. Skuldahlutföll : 1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 Staða í % af vergri
landsframleiðslu: |
|
|
|
|
|
|
|
11 Hrein staða þjóðarbúsins |
-47,7 |
-46,6 |
-49,3 |
-49,4 |
-62,3 |
-68,7 |
|
12 Hrein skuldastaða 2 |
50,8 |
51,3 |
57,5 |
68,5 |
89,1 |
95,7 |
|
13 Erlend skuldastaða 3 |
63,2 |
63,9 |
69,6 |
82,5 |
100,8 |
108,9 |
|
131 þ.a. langtímaskuldir |
50,7 |
50,2 |
57,4 |
65,9 |
81,8 |
86,9 |
*) Bráðabirgðatölur.
1) Skuldastaða í árslok er reiknuð á meðalgengi ársins til
samræmis verga landsframleiðslu.
2) Erlendar skuldir að
frádregnum eignum, án áhættufjármagns (bein fjárfesting og hlutafé).
3) Verg skuldastaða án áhættufjármagns
Nr. 21/2001
8. júní
2001